नेपाल मुहार – २०८१-०३-३२
एमालेको इतिहासमा सोलुखुम्बूबाट पहिलो पटक निर्वाचित मानवीर राईलाई रक्षा जस्तो महत्वपूर्ण मन्त्रालयको जिम्मेवारी दिएर एमाले अध्यक्ष तथा प्रधानमन्त्री केपी ओलीले निकै ठूलो न्याय गरेका छन् ।
१९ हजार तीन सय २४ । नेकपा (एमाले) का उम्मेदवार मानवीर राईले ४ मंसिर ०७९ मा भएको संघीय निर्वाचनमा पाएको जनमत हो यो । त्यस निर्वाचनमा नेपाली कांग्रेसका ‘हेवी वेट’ उम्मेदवार बलबहादुर केसीलाई दुई हजार सात सय ७९ मतान्तरले पराजित गरी राई प्रतिनिधि सभामा छिरेका थिए । केसीले १६ हजार पाँच सय ४५ मत प्राप्त गरेका थिए ।
निर्वाचनमा नेकपा (एमाले) एक्लै मैदानमा होमिएको थियो भने केसीलाई नेकपा (माओवादी–केन्द्र) ले साथ दिएको थियो । कतिसम्म भने सोलुखुम्बूबाट प्रतिनिधि सभामा माओवादी केन्द्रका हेमकुमार राई ‘सुरवीर’ ले पाइसकेको टिकट खोसेर कांग्रेस नेता केसी उम्मेदवार बनेका थिए ।
जसवापत सोलुखुम्बूको प्रदेश सभाका दुई र मोरङको प्रदेश सभाको एक गरी तीन सिट माओवादीले लिएको थियो । अनि मोरङको प्रदेश सभामा प्रचण्डले आफ्नो कान्छो ज्वाईँ जीवन आचार्यलाई टिकट थमाएका थिए । जो निर्वाचित भएर दुई पटक कोशी प्रदेशमा मन्त्री बन्न भ्याए ।
०७९ को प्रतिनिधि सभा निर्वाचनमा सोलुखम्बूमा कांग्रेस र माओवादी केन्द्रको मतभार एमालेको भन्दा झण्डै नौ हजार बढी थियो । तर, त्यति फराकिलो मतान्तरलाई पनि पल्टाएर एमालेका राईले बाजी मारिदिए । ०४८ सालपछिका सात वटा निर्वाचन ०४८, ०५१, ०५६, ०६४, ०७०, ०७४ र ०७९ मध्ये राईले सोलुखुम्बूमा नेकपा (एमाले) लाई पहिलो पटक निर्वाचित गराएका थिए ।
त्यसअघिका ६ वटा निर्वाचन मध्ये ०४८, ०५१, ०५६ र ०७० मा कांग्रेस नेता केसी निर्वाचित भएका थिए भने ०६४ र ०७४ मा माओवादी उम्मेदवार क्रमश गोपाल किराती र हेमकुमार राई विजयी भएका थिए । अहिलेसम्म सोलुखुम्बूबाट विजयी सांसदहरुमध्ये निकै महत्वपूर्ण रक्षा मन्त्रालयको जिम्मेवारी पाउने राई पहिलो मन्त्री हुन् । रक्षा मन्त्रालय बजेट, शक्ति (पावर), सामर्थ्य, पहुँच सबै हिसाबले महत्वपूर्ण मानिन्छ ।
०५१ मा एमालेले सरकारको नेतृत्व गर्दा रक्षा मन्त्रालयको नेतृत्व तत्कालीन उपप्रधान मन्त्री तथा पार्टी महासचिव माधवकुमार नेपाल स्वयंले गरेका थिए । त्यस यता एमालेका भागमा परेका बेला तत्कालीन उपाध्यक्षद्धय विद्या भण्डारी, भीम रावल, स्थायी समिति सदस्य विष्णु पौडेल र पछिल्लो पटक सर्लाहीबाट निर्वाचित सांसद हरि उप्रेतीले रक्षा मन्त्रालयको जिम्मेवारी पाएका थिए ।
बहुदलपछि सोलुखुम्बूबाट निर्वाचित सांसद बलबहादुर केसी र गोपाल किराती पटक–पटक मन्त्री भए पनि रक्षा जस्तो महत्वपूर्ण र संवेदनशील मन्त्रालयको जिम्मेवारी पाएका थिएनन् । केसी युवा खेलकुद, श्रम तथा रोजगार र संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्री भएका थिए भने किराती दोहोर्याएर संघीय मामिला तथा स्थानीय विकास मन्त्री भएका थिए । रक्षा मन्त्रालयको तुलनामा यी मन्त्रालयलाई ठिकै मानिन्छ ।
एमालेको इतिहासमा सोलुखुम्बूबाट पहिलो पटक निर्वाचित मानवीर राईलाई रक्षा जस्तो महत्वपूर्ण मन्त्रालयको जिम्मेवारी दिएर एमाले अध्यक्ष तथा प्रधानमन्त्री केपी ओलीले निकै ठूलो न्याय गरेका छन् । रक्षा मन्त्रालय जति जिम्मेवार हो, उत्तिकै संवेदनशील र विवादास्पद मन्त्रालय पनि हो । राईले रक्षा मन्त्रालयको जिम्मेवारी लिइरहदा किर्ते नागरिकता र शैक्षिक प्रमाणपत्र बोकेर अशोकराज सिग्देल प्रधान सेनापति बन्न सम्पूर्ण सामर्थ्य खर्चिरहेका छन् ।
दागी सिग्देललाई सेनापति बनाउन ‘खोटो नियत’ का सैन्य प्रमुख प्रभुराम शर्मा त जिउ, ज्यान छाडेर लाग्ने नै भए, अर्बपति केही ठेकेदार र एमालेकै केही नेताहरु समेत साम, दाम, दण्ड, भेद सबै औजार प्रयोग गरिरहेका छन् । यो समूहले सिग्देलको जाली नागरिकता, प्रमाणपत्रका बारेमा लेख्ने/बोल्नेलाई ‘सेना विरोधी गिरोह’ को उपमा दिइरहेको छ । तर, सैनिक संगठनको आचार, संस्कार, अनुशासनलाई धुलिसात् बनाउन लागि परेको गिरोह चाहिँ उनीहरु आफैं हुन् ।
किर्ते नागरिकता र प्रमाणपत्रधारी सिग्देललाई सेनापति बनाउन राई शक्ति केन्द्रका गोटी बन्छन् कि सत्य, न्यायका पक्षमा अडान लिन्छन् ? उनको पहिलो परीक्षण यहीँ हुनेछ । हुन त यो निश्चित हो कि एमाले अध्यक्ष तथा प्रधानमन्त्री ओलीले जे निर्देशन दिनेछन्, राईले त्यसै गर्नेछन् ।
सोलुखुम्बूको बासाखालीस्थित दुर्गम ठूल्ढुङ्गामा सामान्य परिवारमा जन्मिएका राई जिल्लाको राजनीतिमा भलादमी, इमान र निष्ठाका धरोहर हुन् । जुँगाको रेखी नबस्दैदेखि उनी एमालेको राजनीतिमा होमिएका थिए । एमालेमा आवद्ध भएवापत उनले निकै दुःख, कष्ट झेलेका छन् । सरलपन अनि इमान र निष्ठा जोगाएकै कारण बलबहादुर केसी जस्ता हस्ती उम्मेदवारलाई पराजित गर्न सफल भएका थिए ।
जे जसरी हुन्छ, अवसर लिइहाल्नुपर्छ, अर्काको भाग खोसेर खाईहाल्नुपर्छ भन्ने मान्यता विरोधी समेत हुन् राई । ०७४ को निर्वाचनमै उनी सोलुखुम्बूबाट प्रतिनिधि सभाको दाबेदार थिए । एमाले र माओवादीबीच चुनावी तालमेल भएसँगै सोलुखुम्बू माओवादीका भागमा पर्यो । प्रतिनिधि सभाको टिकट नपाएपछि एमाले नेतृत्वले राईलाई सोलुखुम्बु प्रदेश क्षेत्र नंं. १ बाट प्रत्यक्षतर्फको टिकट उपलब्ध गराएको थियो । जीत सुनिश्चित पनि थियो । तर, उनले ‘त्यो मेरो भूगोल होईन, त्यहाँ त्यही भूगोलका साथीहरूलाई अवसर दिनुपर्छ । म उठदिन् भनेर पटक–पटक भनेँ ।’
अनि उनी बाम गठबन्धनको नेतृत्व गर्दै चुनाव परिचालनमा खटिए । प्रदेश क्षेत्र नंं. १ को टिकट राईले छाडिदिएपछि उत्तम बस्नेतले टिकट पाएर प्रदेश राज्य मन्त्री समेत भए । राईले गठबन्धनका सबै उम्मेदवारलाई जिताए ।
खासमा यो पार्टी, त्यो पार्टी नभनी सबैलाई समान व्यवहारले सहयोग गर्ने, तडकभडक नदेखाउने, मिलनसार स्वभाव र सरल आनीबानीका कारण राईले सोलुखुम्बूमा एमालेलाई जिताएका थिए । एमाले शीर्ष नेतृत्वले पनि उनलाई गहन जिम्मेवारी दिएको छ । प्राप्त जिम्मेवारीलाई राईले कसरी निर्वाह गर्छन ? आगामी दिनमा देखिने नै छ ।
