दिवस गुरागाईं
मुलुकमा ७ सय ५३ स्थानीय तह छन् । तीमध्ये ४ सय ६० गाऊँपालिका, दुई सय ७६ नगरपालिका, ११ उपमहानगरपालिका र ६ वटा महानगरपालिका रहेका छन् । यी स्थानीय तहका प्रमुखहरुले आफ्नो कार्यकालमा कस्तो काम गरे ? भन्ने प्रश्नको उत्तर आगामी निर्वाचनमा देखिने नै छ ।
नेपालमुहार डटकम यस रिपोर्टमा निकै विवादित मेयरहरुको क्रियाकलाप प्रस्तुत गर्दैछ । यी मेयरहरु कसरी फसे विवादमा ? यसको संक्षेप पनि पस्केका छौं ।
विवादित मेयरको सूची तयार गर्न नेपालमुहारले जिल्ला प्रशासन कार्यालयहरु, अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोग, सञ्चार माध्यम र सम्बन्धित नगरपालिकामा गरेको व्यवहारको फेहरिस्त केलाएको थियो ।
विवादित मेयरको प्रसंग सुरु गरौं, धनुषा हंशपुर नगरपालिकाका मेयर रामज्ञान मण्डलको कथाबाट –
९. दादागिरी देखाउँदा ज्यानै लिए
रामज्ञान मण्डल, हंशपुर नगरपालिका धनुषा
नगरपालिका कार्यालय सार्ने विषयमा विवाद हुँदा ५५ बर्षका तपेश्वर मण्डलको ज्यान नै गयो । आधा दर्जन बढी घाइते भए । उपमेयर रेणु झाको नेतृत्वले कार्यालय सार्न नदिने र मेयर रामज्ञान मण्डल जसरी भएपनि सारेरै छोड्ने योजनामा दृढ भएर लागे । परिणाम, मेयरविरुद्ध मृतक तपेश्वरको परिवारले किटानी जाहेरी दर्ता गर्यो । त्यसपछि मेयर निकै समय फरार भए ।
८. ठूला–ठूला काण्डहरुमा जोडिए
बहुचर्चित निर्मला पन्त हत्याकाण्डमा जोडिए, भिमदत्त नगरपालिकाका मेयर सुरेन्द्र बिष्ट । शंंकास्पद ब्यवहारका कारण उनले सर्वसाधारणको आक्रोशको समेत सामना गर्नु परयो । परिरहेको छ । त्यसैगरी विष्टले सडक निर्माणकालागि एसियाली विकास बैंक (एडिबी) ले दिएको दुई अर्ब रुपैयाँको काम गर्न सकेनन् । उक्त रकम फ्रिज नै भयो । र, निकै ठूलो रकम उनले फस्यौट गर्न सकेका छैनन् । यी विविध कारणले उनी हिजोआज आम जनतासँग तर्केर हिड्नेक्रममा कालो सिसा भएको गाडी प्रयोग गर्छन् ।
७. खोप र भ्यू टावरमा फसे
दिनभरी तातोघाममा बसेर पनि ठूलो संख्याका विराटनगरबासीले कोभिड व्रिद्धको खोप लगाउन पाएका थिएनन् । त्यही साँझ मेयर भीम पराजुलीले अमुक ठाऊँमा आफ्ना कार्यकर्ता र आसेपासेलाई खोपको ब्यवस्था गरेर लगाई दिएको सर्वसाधारणले फेला पारे । त्यसपछि सर्वसाधारण आक्रोशित बनेर मेयरमाथि जाइलागे ।
त्यसैगरी कोराना संक्रमितको उपचारका लागि अक्सिजनको उच्च माग भएका बेला आफ्ना नातागोतालाई लुकाइलुकाई अक्सिजन पुर्याएको आरोप पनि मेयर पराजुलीले खेप्नु पर्यो । तर मेयर पराजुलीले भने आफूमाथि षड्यन्त्र भएको बताएर सफाई दिने कोशिस गरिरहे । त्यसैगरी १ सय १० फिट अग्लो ४ अर्बको भ्यूटावर निर्माण कार्यमा पनि उनी उत्तिकै विवादित बने । समीक्षकहरुका अनुसार मेयर भीम पराजुली विपक्षीको सुनियोजित षड्यन्त्रमा परेका थिए । परिरहेका छन् ।
६. गैह् जिम्मेवार व्यवहारको शिकार
मेट्रो रेल, मोनो रेललगायत १०१ योजनाको बाचा गरेर चुनाव जितेका देशकै ठूलो काठमाडौं महानगरका मेयर विद्यासुन्दर शाक्य खासगरी सम्पदा पुननिर्माणको सवालमा विवादित बने । रानीपोखरीलाई नयाँ हिसावमा निर्माण गर्नेभन्दा उनको विरुद्धमा आफ्नै उपमेयर हरिप्रभा खड्गी तगारो भइन् । पुरुातात्विक महत्वकै हिसावले पुननिर्माण गर्नुपर्छ भन्ने उपमेयरको पक्षमा आम बुद्धिजीवी, नागरिक समाज र विज्ञहरु उभिए । त्यती हुँदा पनि मेयर शाक्य आफ्नै अडानमा रहेपछि उपमेयरले खड्गीले उनलाई घाँस उपहार दिएकी थिइन ।
निर्वाचनमा आफूले गरेका बाचा पुरा नगरेर त शाक्य विवादमा आए नै, कमलपोखरी पुनर्निमाण र बागदरबार भत्काएर महानगरको कार्यालय बनाउन लागिपरेका विद्यासुन्दर सम्पदा संरक्षणको सवालमा खलनायक नै ठहरिए ।
५. घुस सहित पक्राऊ
साढे दुईलाख नगद र साढे दुईलाखको चेक सहित देवाही–गोनाही नगरपालिका, रौतहटका मेयर धर्मेन्द्र पटेल यही १५ फागनुमा रंगे हात पक्राउ परे । अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगको टोलीले उनलाई आफ्नै कार्यकक्षबाट पक्राउ गरेको हो । वार्ड नं. एकको कार्यालय निर्माण कार्य सम्पन्न भइसक्दा पनि भुक्तानी नगरी घुस मागेपछि उनले घुस त पाए । तर अख्तियारबाट डामिए ।
४. घुस लिएपछि निलम्वन
सेवाग्राहीसँग पाँच लाख घुस मागेपछि अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगको फन्दामा परेका कल्याणपुर नगरपालिकाका मेयर सूर्यनाथ मण्डल निलम्बनमा परेका छन् । अख्तियारले उनी बिरुद्ध विशेष अदालतमा मुद्धा दायर गरेपछि निलम्बनमा परेका हुन् । उनले ५ लाख रुपैयाँको चेक घुसबापत लिएको अख्तियारको अभियोग छ ।
हरेक कार्यमा घुस लिन छोरोलाई खटाउने गरेका मेयर मण्डलले भ्रष्टाचारको नांगो नाच नचाएको आरोप खेपिरहे ।
३. जन्म कैद मुक्त हुँदा सार्वजनिक विदा
हिन्दू युवा संघका अध्यक्ष काशी तिवारीको कर्तब्य ज्यान मुद्धामा कटहरिया नपाका मेयर सियाराम कुशवाहलाई जन्मकैदको सजाय सुनाइएको थियो । उनी जेल चलान पनि भए । तर, सर्वोच्च अदालतले फैसला उल्ट्याई दियो । कुशवाह जेलमुक्त भए ।
जेलबाट छुटेर उनी हेलिकोप्टरबाट नगरपालिकाको कार्यालयमा त पुगे नै, त्यसको खुसीयाली मनाउन नगरपालिकाभरी सार्वजनिक विदा दिए । सेवाग्राहीलाई सास्ती दिने र विरोधीमाथि दादागिरी गर्ने गरेको आरोप कुशवाहलाई लागिरहेको छ ।
२. उदण्ड बोली र व्यवहार
इमान्दार मेयरको परिचय बनाउँदै गर्दा इटहरी उपमहानगरपालिकाका मेयर द्धारिकालाल चौधरी जथाभाबी बोल्न थालेपछि विवादित हुन थाले । को पत्रकार, को राजनीतिज्ञ, को समाजसेवी जो कोही माथि आक्रमणमा उत्रिए चौधरी । मन नपरेकाहरुलाई उदण्ड र अश्लिल गाली गलौज गर्नुलाई दैनिकी बनाए उनले । पत्रकारलाई नाकको डाँडी भाँचिनेगरी कुट्छु भन्नेदेखि आफ्नै राजनीतिक सहकर्मीलाई गोली हानेर मार्छुसम्म भन्न भ्याए । महिलालाई सुन्नै नसक्नेगरी अश्लिल गाली बर्साए ।
बोलीमा लगाम नलगाएपछि उनी विरुद्ध स्थानीय कांग्रेसले आन्दोलन नै गर्नु पर्यो । नागरिक समाज समेत उनी विरुद्ध सडकमा आयो । जथाभावी नबोल्न उनलाई उनैको पार्टीले समेत चेतावनी दियो ।
१. एकपछि अर्को विवाद
जनकपुर उपमहानगरपालिकाका मेयर लालकिशोर शाह यतिधेरै विवादमा फसे कि, मानौं उनी विवादमेसिन नै हुन् । उनको चर्चित विवादित विषय हो, उपमेयर रिताकुमारी मिश्रसँग सार्वजनिक ठाऊँमा कुटाकुट गर्नु । नगरपालिकाको बैठक पुस्तिका खोसाखोस गरेर च्यातेर पनि उनले जग हँसाए ।
त्यसैगरी आफ्ना विरुद्धमा लेख्ने तीन दर्जन पत्रकारलाई आफ्नै कार्यकक्षमा बोलाएर कुट्न लगाए । त्यसअघि पत्रकार खुसी पार्न शाहले ४० लाख खर्च गरेको समाचार पनि सप्रमाण सार्वजनिक भयो । ठेक्का पट्टामा परिवारवाद हावी गराए भने सेवाग्राहीलाई सास्ती दिने कार्यमा पनि उनले उत्तिकै बदनामीको फुली लगाए ।